อิทธิพลของกลยุทธ์ห่วงโซ่อุปทานสีเขียวต่อการดำเนินธุรกิจของกลุ่มอุตสาหกรรมผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ไทย

Abstract

อุตสาหกรรมผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ เป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมหลักของไทยที่มีความสาคัญต่อระบบเศรษฐกิจ และสังคมของประเทศ เนื่องจากเป็นอุตสาหกรรมที่นำรายได้เข้าประเทศ และมีการจ้างแรงงานเป็นจานวนมาก ในขณะเดียวกันปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากอุตสาหกรรมผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์เกิดจากผลิตภัณฑ์ที่หมดอายุการใช้งาน ขยะจากอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์เหล่านี้มีสารพิษเจือปน และก่อให้เกิดอันตราย ต่อสิ่งแวดล้อม เป็นผลให้ผู้ผลิตในอุตสาหกรรมผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ต้องปฏิบัติตามมาตรการด้านสิ่งแวดล้อม และเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภค งานวิจัยนี้จึงมุ่งศึกษาปัจจัยที่มีความสาคัญต่อการจัดการห่วงโซ่อุปทานสีเขียว อิทธิพลของห่วงโซ่อุปทานสีเขียวต่อผลการดาเนินธุรกิจของกลุ่มอุตสาหกรรมผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ไทย และความแตกต่างระหว่างบริษัทที่อยู่ในระดับที่ต่างกัน ประชากรที่ใช้ใน การวิจัย คือ ผู้ประกอบการอุตสาหกรรมในกลุ่มผู้ผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ที่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานการรับรองอุตสาหกรรมสีเขียวของกระทรวงอุตสาหกรรม โดยแบ่งงานวิจัยออกเป็น 3 ส่วน กล่าวคือ ส่วนแรก คือ การวิเคราะห์ลาดับความสำคัญของปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการดำเนินกลยุทธ์ห่วงโซ่อุปทานสีเขียวของกลุ่มอุตสาหกรรมผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ไทย โดยคัดเลือกกลุ่มบริษัทที่มีความเชี่ยวชาญ ประสบการณ์เกี่ยวกับห่วงโซ่อุปทานสีเขียว จานวน 10 บริษัท โดยใช้ทฤษฎีกระบวนการตัดสินใจแบบวิเคราะห์ลาดับชั้น (Analytic Hierarchy Process : AHP) ผลการวิจัยพบว่า ในภาพรวมของกลุ่มบริษัททั้ง 4 ระดับ มีการจัดลาดับทั้งหมดดังนี้ กฎระเบียบของรัฐบาล และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง การสนับสนุนจากผู้บริหารระดับสูง คู่แข่งขัน และกลยุทธ์ขององค์กรธุรกิจ การลดต้นทุน สังคมหรือผู้มีส่วนได้เสีย ตลาดหรือผู้บริโภค ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ โลจิสติกส์แบบย้อนกลับ และซัพพลายเออร์ ตามลำดับส่วนที่สอง คือ การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างกลยุทธ์ห่วงโซ่อุปทานสีเขียวกับผล การดาเนินธุรกิจของกลุ่มอุตสาหกรรมผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ไทย ผู้วิจัยได้ทาการเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างจานวน 67 บริษัท โดยใช้สัมประสิทธิ์สหสัมพันธแบบคาโนนิคอล (Canonical Correlation Analysis) ในการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของกลุ่มปัจจัย ผู้วิจัยพบว่า การดำเนินกลยุทธ์ห่วงโซ่อุปทานสีเขียวของบริษัทในกลุ่มอุตสาหกรรมผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ไทย มีการจัดลาดับทั้งหมด ดังนี้ การผลิตสีเขียว ความร่วมมือกับลูกค้า ด้านสิ่งแวดล้อม/การตลาดสีเขียว การออกแบบผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม การจัดการ ด้านสิ่งแวดล้อมภายในกิจการ การจัดซื้อสีเขียว การกระจายสินค้าสีเขียว และการคืนทุนตามลาดับ และผลการดาเนินธุรกิจมีการจัดลาดับทั้งหมดดังนี้ ด้านสิ่งแวดล้อม ด้านการสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขัน ด้านการดาเนินงาน และด้านเศรษฐกิจตามลำดับ ส่วนที่สาม คือ การวิเคราะห์ความแตกต่างของผลการดาเนินธุรกิจระหว่างกลุ่มอุตสาหกรรมสีเขียวประเภทอุตสาหกรรมผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ไทยที่อยู่ในระดับที่แตกต่างกัน โดยใช้สถิติการทดสอบค่าเฉลี่ยของข้อมูล 2 กลุ่ม ผลการวิจัยพบว่าบริษัทระดับเชี่ยวชาญ และบริษัทระดับเริ่มต้น โดยส่วนใหญ่มีผลการดาเนินธุรกิจแตกต่างกันในด้านสิ่งแวดล้อม ด้านการดำเนินงาน และด้านการสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขัน ยกเว้นด้านเศรษฐกิจ ในบางประเด็นที่ไม่แตกต่างกัน ซึ่งแสดงให้เห็นว่าบริษัทระดับเชี่ยวชาญที่มีการนากลยุทธ์ห่วงโซ่อุปทานสีเขียวมาปรับใช้อย่างเป็นรูปธรรม ส่งผลให้มีผลการดาเนินธุรกิจที่ดีกว่าบริษัทระดับเริ่มต้น จากผลการศึกษาวิจัยสนับสนุนให้ผู้ประกอบการในกลุ่มอุตสาหกรรมผลิตเครื่องใช้ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ไทย ได้เห็นถึงผลประโยชน์จากการดำเนินกลยุทธ์ห่วงโซ่อุปทานสีเขียว อย่างเป็นรูปธรรม ดังนั้น ผู้ประกอบการควรให้ความสำคัญในการนากลยุทธ์มาสู่การปฎิบัติ นอกจากนี้ยังสนับสนุนให้ภาคอุตสาหกรรมอื่นๆ ที่ยังไม่ได้เริ่มต้นดำเนินการ ได้เห็นถึงแรงผลักดันไปสู่การดาเนินกลยุทธ์ห่วงโซ่อุปทานสีเขียว การนำกลยุทธ์มาปรับใช้ และผลตอบแทนที่ได้รับ ผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมนั้นจาเป็นต้องเร่งศึกษา และทำความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดการห่วงโซ่อุปทานสีเขียวอย่างถ่องแท้ เพื่อหาวิธีการนำมาปรับใช้เหมาะกับสภาพแวดล้อม ลักษณะเฉพาะของอุตสาหกรรม