การคุ้มครองแรงงานเด็ก : ศึกษากรณีการทำสัญญาจ้างแรงงานเด็ก

Abstract

ปัจจุบันประเทศไทยได้บัญญัติการคุ้มครองแรงงานเด็กไว้ในกฎหมายคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 หมวด 4 การใช้แรงงานเด็ก ตั้งแต่มาตรา 44 ถึง มาตรา 52 และตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 3 เอกเทศสัญญา ลักษณะ 6 สัญญาจ้างแรงงาน ตั้งแต่มาตรา 575 ถึง มาตรา 586 เป็นต้น แต่เนื่องจากการบังคับใช้กฎหมายดังกล่าวนั้นยังมีความบกพร่องของตัวบทกฎหมายในการคุ้มครองแรงงานเด็กที่ไม่สอดคล้องกับลักษณะความเป็นจริงตามสภาพการณ์ในปัจจุบัน เพื่อให้การคุ้มครองการใช้แรงงานเด็กเป็นไปอย่างเหมาะสมไม่ก่อให้เกิดปัญหาและผลกระทบตามมา จึงต้องมีมาตรการทางกฎหมายเข้ามาคุ้มครองการใช้แรงงานเด็กที่มีลักษณะพิเศษขึ้น เช่น การกำหนดเพื่อคุ้มครองเกี่ยวกับสัญญาจ้างแรงงานของลูกจ้างเด็กประเภทของงานอันตรายที่ห้ามมิให้แรงงานเด็กทำงานยังมีความบกพร่องในการบังคับใช้เนื่องจากยังไม่สามารถให้ความคุ้มครองแรงงานเด็ก ในงานที่มีลักษณะเป็นอันตรายได้ทุกกรณี การกำหนดอายุขั้นตํ่าสำหรับการใช้แรงงานเด็กใน งานทั่วไปและงานอันตรายเนื่องจากลูกจ้างเด็กได้รับการพิจารณาว่าเป็นกลุ่มที่มีความเปราะบาง และความเสี่ยง เป็นผลให้แรงงานเด็กไม่ควรเกี่ยวข้องกับงานอันตราย วิทยานิพนธ์ฉบับนี้จึงมุ่งศึกษา วิเคราะห์ เปรียบเทียบ ข้อดี-ข้อเสีย ตลอดจนผลกระทบ ในการให้ความคุ้มครองแรงงานเด็กตามกฎหมายคุ้มครองแรงงาน พ.ศ.2541 และกฎหมาย ที่เกี่ยวข้องกับการใช้แรงงานเด็กของไทยว่าเป็นไปตามมาตรฐานขององค์การแรงงานระหว่างประเทศ (International Labour Organization/ ILO) และกฎหมายคุ้มครองแรงงานเด็กของต่างประเทศ จากการศึกษาพบว่าการคุ้มครองการใช้แรงงานเด็กตามกฎหมายคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 เปรียบเทียบกับมาตรฐานองค์การแรงงานระหว่างประเทศและกฎหมายต่างประเทศนั้นบางส่วนมีความสอดคล้องกับมาตรฐานแรงงานระหว่างประเทศแต่ก็ยังมีบางส่วนที่ยังไม่สอดคล้องกับมาตรฐานแรงงานระหว่างประเทศและกฎหมายต่างประเทศ ทั้งนี้เพื่อหามาตรฐานคุ้มครอง แรงงานเด็กที่เหมาะสมและจะนำมาเป็นแนวทางในการพัฒนากฎหมายคุ้มครองแรงงานเด็กของประเทศไทย พร้อมเสนอแนะแนวทางที่เหมาะสมสำหรับการแก้ไขปัญหาของการใช้แรงงานเด็ก เพื่อหามาตรการแก้ไขหรือเพิ่มเติมบทบัญญัติของกฎหมายแรงงานเด็กให้มีประสิทธิภาพสำหรับประเทศไทยในอนาคต จึงมีข้อเสนอแนะดังต่อไปนี้ 1) การกำหนดอายุขั้นตํ่าของแรงงานเด็กสำหรับงานทั่วไปควรแก้ไขเพิ่มเติมมาตรา 44 ของกฎหมายคุ้มครองแรงงาน พ.ศ.2541 โดยกำหนดให้แรงงานเด็กที่มีอายุตั้งแต่ 13 ปี แต่ไม่ถึง 15 ปี สามารถทำงานที่มีความเหมาะสมและงานนั้นต้องไม่กระทบต่อการศึกษา 2) การกำหนดประเภทงานอันตรายสำหรับแรงงานเด็กควรกำหนดให้สถานีบริการนํ้ามันเชื้อเพลิงเป็นงานอันตรายที่ห้ามเด็กอายุตํ่ากว่า18ปีทำงานควรศึกษารายละเอียดทางวิทยาศาสตร์อย่างชัดเจนแล้วจึงไปกำหนดว่างานประเภทนั้นเป็นอันตรายต่อสุขภาพเด็ก และควรกำหนดปริมาณของสารเคมีที่จะก่อให้เกิดอันตรายแก่แรงงานเด็ก เพื่อให้เกิดความชัดเจนและไม่เป็นการ ปิดกั้นโอกาสในการทำงานของแรงงานเด็กเกินไป 3) การกำหนดชั่วโมงทำงานสำหรับแรงงานเด็กควรกำหนดชั่วโมงทำงานของแรงงานเด็กเป็นพิเศษ 4) การทำสัญญาจ้างแรงงานเด็กเป็นหนังสือควรกำหนดให้มีการทำสัญญาจ้างแรงงานสำหรับแรงงานเด็กต้องทำเป็นหนังสือเมื่อมีการบังคับให้ทำสัญญาจ้างแรงงานเป็นหนังสือนั้นจะต้องมีรายละเอียดที่ครอบคลุม, ชัดเจน แน่นอน 5) ควรมีการกำหนดบทลงโทษเพื่อการคุ้มครองแรงงานเด็กให้มากยิ่งขึ้นเพราะเนื่องจากบทลงโทษทางอาญาหรือโทษปรับสูงต่อนายจ้างที่กระทำผิดเนื่องจากในปัจจุบันบทลงโทษไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอให้นายจ้างเกรงกลัวต่อการกระทำความผิดพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ.2541