รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการวิจัย การศึกษาผลของสารสกัดรากสามสิบต่อการเกิดลิ่มเลือด

Abstract

Asparagus racemosus หรือชื่อที่เรียกในประเทศไทยคือ "รากสามสิบ" จัดเป็นพืชในวงศ์ Asparagaceae รากสามสิบมีการนำมาใช้เป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอย่างแพร่หลายในข้อบ่งใช้สำหรับเป็นยาบำรุงในสตรี เนื่องจากมีฤทธิ์คล้ายฮอร์โมนเอสโตรเจน อย่างไรก็ตามการใช้เอสโตรเจนเป็นฮอร์โมนทดแทนมีรายงานว่าทำให้เกิดความเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดอุดตัน ดังนั้นการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาฤทธิ์ของสารสกัดรากสามสิบต่อการการเกิดลิ่มเลือด โดยดูผลต่อการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือดและการแข็งตัวของเลือด การเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือดทำตรวจวัดด้วยเครื่อง microplate reader โดยใช้ ADP เป็นสารกระตุ้นให้เกิดการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือด กระบวนการแข็งตัวของเลือดทำการทดสอบค่า prothrombin time (PT) และ activated partial thromboplastin time (APTT) และ Bleeding time (BT) ทำการศึกษาแบบ in vivo ในหนูเมาส์ ผลการศึกษาพบว่าสารสกัดรากสามสิบที่ความเข้มข้น 200,400 และ 800 มิลลิกรัม/กิโลกรัม สามารถยับยั้งการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือดที่กระตุ้นด้วย ADP ได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p<0.05 เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุม และ สารสกัดรากสามสิบที่ความเข้มข้น 800 มิลลิกรัม/กิโลกรัม มีผลทำให้ค่า APTT ยาวขึ้น โดยไม่มีผลต่อค่า PT แสดงให้เห็นว่าสารสกัดรากสามสิบในขนาดสูงขัดขวางการทำงานของกระบวนการแข็งตัวของเลือดในด้าน intrinsic pathway นอกจากนี้ยังพบว่าสารสกัดรากสามสิบที่ความเข้มข้น 800 มิลลิกรัม/กิโลกรัม มีผลทำให้ค่า BT ยาวขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p<0.05 เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุม ผลการศึกษาครั้งนี้ได้ชี้ให้เห็นว่าสารสกัดรากสามสิบมีฤทธิ์ต้านการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือดและต้านการแข็งตัวของเลือด อย่างไรก็ตามการศึกษาครั้งนี้ไม่ได้มีการศึกษากลไกระดับโมเลกุลของสารสกัดรากสามสิบในการยับยั้งการเกาะกลุ่มของเกล็ดเลือดและต้านการแข็งตัวของเลือด จึงควรศึกษาเพิ่มเติมถึงกลไกการออกฤทธิ์ที่ชัดเจนต่อไป