การเพิ่มสมรรถนะการบริหารจัดการด้านการเงินของกองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา

Abstract

รัฐบาลไทยได้จัดตั้ง “กองทุนเงินให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา” เป็นองค์การของรัฐ ภายใต้การกํากับดูแลของกระทรวงการคลัง เพื่อเป็นกลไกกองทุนหมุนเวียนในการสนับสนุนการศึกษาให้แก่ผู้ที่ขาดแคลนทุนทรัพย์ ให้มีโอกาสเข้าถึงการศึกษาในระดับที่สูงขึ้นในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย อาชีวศึกษา และอุดมศึกษา ตั้งแต่ปี พ.ศ.2539 จนถึงปัจจุบัน มียอดงบประมาณสะสมกว่า 4 แสน ล้านบาท ปล่อยกู้ให้นักเรียน นักศึกษากว่า 4 ล้านคน แต่งบประมาณจากรัฐบาลเริ่มลดงบประมาณ ลงเป็นลําดับตั้งแต่ปี พ.ศ.2555 และมียอดค้างชําระหนี้สูง การศึกษาครั้งนี้ จึงมีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาหารูปแบบทางเลือกของการระดมทุนเพิ่มเติมแก่กองทุนฯ (2) เพื่อศึกษาวิเคราะห์ปัจจัยและเงื่อนไขที่มีผลกระทบต่อการบริหารจัดการกองทุนฯในรูปแบบปัจจุบัน และ (3) เพื่อศึกษาและค้นหาแนวทางในการเพิ่มสมรรถนะการชําระคืน เงินกู้ให้กับกองทุนฯ โดยใช้วิธีการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพอิงประวัติศาสตร์ โดยการศึกษาได้รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูลสารสนเทศแหล่งทุติยภูมิจากเอกสาร และรวบรวมข้อมูลจากแหล่งปฐมภูมิโดย การสัมภาษณ์บุคคลที่เกี่ยวข้อง กับกองทุนจํานวน 3 กลุ่ม ได้แก่ (1) กลุ่มผู้มีตําแหน่งทางการเมือง (2) กลุ่มนักคิด นักวิชาการ ผู้รู้ทางด้านการศึกษา ราชบัณฑิต และบุคคลดีเด่นแห่งชาติ และ (3) กลุ่ม ผู้บริหารระดับสูงของกองห ผู้บริหารระดับสูงของกองทุน รวมทั้งสิ้น 17 คน ผลการศึกษา พบว่า กองทุนฯถูกกําหนดให้เป็นองค์การของรัฐ ได้รับเงินงบประมาณเป็น หลัก ดังนั้น ระเบียบราชการจึงจํากัดแหล่งที่มาของทรัพยากรทางการเงิน นโยบายทางการเมือง นโยบายของรัฐบาล นโยบายคณะกรรมการกองทุนฯ และผู้นําของกองทุน ถือเป็นปัจจัยหลักที่มี ผลกระทบต่อการบริหารจัดการกองทุนฯที่สําคัญที่สุด ปัญหาการชําระหนี้เกิดจากหลากหลายเหตุปัจจัยที่ต้องมีการทบทวนระเบียบและการบริหารงานเพื่อเพิ่มแรงจูงใจในการชําระหนี้ (willingness to pay) และเพื่อให้สะท้อนความสามารถจ่าย (ability to pay) ของผู้กู้ การบริหารจัดการกองทุนต้องพิจารณาอย่างองค์รวม ปรับเปลี่ยนให้องค์การมีความยืดหยุ่น มีชีวิตที่ยืดหยุ่นเพื่อความอยู่รอด มีการเรียนรู้ การศึกษาได้ทางเลือกเพื่อปรับปรุงการดําเนินงานใน 3 แนวทาง ดังนี้ 1) กองทุนฯ ไม่มีการเปลี่ยนแปลงมากกว่าการปรับปรุงการบริหารจัดการโดยทําแผน และเพิ่มความร่วมมือกับหน่วยงานเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง 2) มีการปรับเปลี่ยนองค์การใน ระยะปานกลางแก้ระเบียบที่เป็นอุปสรรคบางข้อ และ 3) การปรับรื้อระบบขนาดใหญ่อย่างเต็ม รูปแบบ มีการ rebrand เพื่อสะท้อนภาพพจน์ที่ถูกต้อง ปฏิรูปองค์การให้มีชีวิตมีความเป็นอิสระ พอสมควรในกรอบของธรรมาภิบาลที่ดี ให้ผู้ที่ได้รับประโยชน์จากกองทุนต่างๆ มาเป็นหุ้นส่วน สําคัญของการด้าเนินงานร่วมกับกองทุนอย่างใกล้ชิด