การปรับปรุงระบบยุติธรรมจากระบบกล่าวหาเป็นระบบกึ่งไต่สวน

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) เพื่อศึกษาจุดอ่อนจุดแข็งของการปรับระบบยุติธรรมจากระบบกล่าวหาเป็น “ระบบกึ่งไต่สวน” อิงกรณี คดีอาญาผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง คดีแรงงาน คดีสิ่งแวดล้อม คดีผู้บริโภค (2) เสนอแนะแนวทางในการปรับปรุงระบบกล่าวหาเป็น “ระบบกึ่งไต่สวน” ด้วยการวิจัยเชิงคุณภาพใช้กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ผู้พิพากษาทำหน้าที่ศาล ทนายความ อัยการผู้รับทำคดี และผู้เสียหายในคดีคดีอาญาผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง คดีแรงงาน คดีสิ่งแวดล้อม คดีผู้บริโภค ผลการวิจัยพบว่า ควรใช้ “ระบบกึ่งไต่สวน” เข้ามาร่วมในกระบวนการพิจารณา เพราะจะสามารถแก้ไขปัญหาของระบบกล่าวหาที่อาจจะไม่สามารถให้ความเป็นธรรมต่อคู่ความได้ อีกทั้งสามารถลดอิทธิพลของปัจ จัยภายนอกเช่น อิทธิพล เงิน และความลำเอียงได้ แต่การนำไปปรับปรุงให้เป็นระบบและเป็นทางการต้องมีความชัดเจน และเปิดเผย ระบบยุติธรรมของไทยก็จะมีความยืดหยุ่นและมีประสิทธิภาพทั้งในด้านความรวดเร็ว เป็นธรรมและผลสัมฤทธิ์ในการคุ้มครองผู้อ่อนแอและขาดที่พึ่งทางกฎหมายได้