การจัดทำกฎหมายเกี่ยวกับการจดทะเบียนคู่ชีวิต

Abstract

งานวิจัยเรื่อง การจัดทำกฎหมายเกี่ยวกับการจดทะเบียนคู่ชีวิต เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพซึ่งใช้ระเบียบวิธีวิจัยเอกสาร โดยศึกษากฎหมายของประเทศไทย ประเทศฝรั่งเศส ประเทศเนเธอร์แลนด์ และไต้หวัน รวมถึงการวิจัยภาคสนามโดยการสัมภาษณ์ผู้ที่เกี่ยวข้องกับการใช้กฎหมาย การวิจัยพบว่า การพยายามจัดทำกฎหมายเกี่ยวกับการจดทะเบียนคู่ชีวิตของไทย โดยองค์กรภาครัฐและภาคเอกชนมีมายาวนาน แต่ปัจจุบันก็ยังไม่เป็นที่สิ้นสุด เนื่องจากเห็นว่ายังไม่รับรองสิทธิของบุคคลหลากหลายทางเพศในการก่อตั้งครอบครัวได้อย่างครอบคลุมและเสมอภาค ทั้งนี้ ในมิติแนวคิดของผู้ให้สัมภาษณ์ มีทั้งที่เห็นว่าควรแก้ไขประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และเห็นว่าควรแยกบทบัญญัติรับรองสิทธิและหน้าที่เป็นรูปแบบใหม่ต่างหากจากการสมรส แต่เจตนารมณ์ของทุกฝ่ายต่างมุ่งคุ้มครองสิทธิของคู่ชีวิตให้เท่าเทียมกับคู่สมรส อย่างไรก็ตาม การใช้สิทธิอย่างเสมอภาคเพื่อแก้ไขประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ให้ได้สิทธิอย่างเท่าเทียมกันกับบุคคลต่างเพศ ไม่ใช่การรับรองว่ากฎหมายจะสามารถให้สิทธิได้เท่าเทียมกันทุกประการ แต่การใช้สิทธิที่เท่าเทียมกันในการจัดทำกฎหมายเพื่อให้ได้สิทธิอย่างเสมอภาคกันเป็นสิ่งสำคัญและจำเป็น เพื่อให้ได้สิทธิที่เท่าเทียมกันโดยไม่ชักช้า ดังนั้น ไม่ว่ากฎหมายจะอยู่ในรูปแบบใด การรับรองสิทธิก็จะเสมอภาคและเท่าเทียมกัน ดังเช่น ไต้หวันที่จัดทำกฎหมายรับรองสิทธิแยกต่างหากจากกฎหมายเดิม หรือการจัดทำกฎหมายของประเทศฝรั่งเศสและประเทศเนเธอร์แลนด์ที่ใช้ระยะเวลาอย่างยาวนาน ข้อเสนอแนะในการวิจัย (1) กำหนดรูปแบบของกฎหมายเป็นการเฉพาะตามเจตนารณ์ที่สอดคล้องเหมาะสมกับคู่ชีวิต เพื่อให้สามารถปรับปรุงแก้ไขกฎหมายได้อย่างรวดเร็ว (2) กำหนดหลักเกณฑ์และเงื่อนไขของกฎหมายโดยใช้เจตนารมณ์ของร่างพระราชบัญญัติเป็นแนวทางในการพิจารณาข้อกฎหมาย โดยเทียบเคียงสิทธิและหน้าที่ของชายกับหญิงในการก่อตั้งครอบครัว แทนการตีความโดยเคร่งครัดซึ่งทาให้เกิดข้อจำกัดมากที่สุด (3) แก้ไขกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้องอย่างเป็นระบบ เพื่อให้การเกิดความเป็นธรรมและเสมอภาคแก่บุคคลทุกฝ่ายและเป็นที่ยอมรับของสังคม