การนำนโยบายสาธารณะการขอขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไปปฏิบัติกรณีศึกษา : เกษตรอัตลักษณ์พื้นถิ่นชมพู่เพชร

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) กระบวนการการนำนโยบายสาธารณะการขอขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไปปฏิบัติ 2) ปัญหาอุปสรรคในการนำนโยบายสาธารณะการขอขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไปปฏิบัติ และ 3) เพื่อเสนอแนวทางการมีส่วนร่วมในการนำนโยบายสาธารณะ การขอขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไปปฏิบัติ กรณีศึกษา: เกษตรอัตลักษณ์พื้นถิ่นชมพู่เพชร โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ จากการศึกษาและวิเคราะห์เอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึก และการประชุมกลุ่มย่อย มีกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มภาครัฐ กลุ่มภาคเอกชน และกลุ่มภาคประชาชน เพื่อให้ได้ข้อมูลประกอบการวิเคราะห์และนำเสนอด้วยวิธีพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า กระบวนการการนำนโยบายสาธารณะการขอขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไปปฏิบัติ ประกอบด้วย 1) การถ่ายทอดนโยบายสู่การปฏิบัติ เริ่มจากรัฐบาลได้ออกพระราชบัญญัติคุ้มครองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ พ.ศ.2546 จากนั้นจึงเร่งส่งเสริมให้สินค้า OTOP ที่มีอยู่ได้จดทะเบียนขึ้นเป็นสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์หรือ GI เพื่อยกระดับสินค้าและกระจายรายได้สู่ชุมชน ซึ่งมีการถ่ายทอดนโยบายสู่การปฏิบัติ 4 ระดับคือ การบริหารราชการส่วนกลาง การบริหารราชการส่วนภูมิภาค การบริหารราชการส่วนท้องถิ่น และผู้รับผลประโยชน์จากนโยบาย 2) การประสานงานระหว่างหน่วยงานปฏิบัติ ซึ่งมีการประสานงาน 4 ระดับ คือ การบริหารราชการส่วนกลางและส่วนภูมิภาค การประสานงานระหว่างหน่วยงานปฏิบัติกับผู้ปฏิบัติ การประสานงานภายในหน่วยงานปฏิบัติและผู้รับผลประโยชน์จากนโยบาย และการประสานงานภายในหน่วยงานปฏิบัติด้วยกัน และ 3) การนิเทศและการติดตามผล แบ่งเป็น 2 ระดับคือ ระดับกระทรวงและระดับกรม และระดับจังหวัด ด้านปัญหาอุปสรรคสำคัญของการนำนโยบายสาธารณะการขอขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไปปฏิบัติ พบว่า มีปัญหาด้านกฎหมาย/ระเบียบ ด้านสมรรถนะของหน่วยงาน ด้านการสนับสนุน ด้านการมีส่วนร่วมของภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง และด้านความเชื่อ ค่านิยม พฤติกรรมและวัฒนธรรมทางสังคม ส่วนแนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการนำนโยบายไปปฏิบัติ พบว่า 1) ภาคประชาชนต้องร่วมมือกันผลักดันให้ภาครัฐ ดำเนินการปรับปรุงคู่มือการปฏิบัติงานการควบคุมตรวจสอบคุณภาพสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ให้เป็นที่ยอมรับและนำมาปฏิบัติได้ ภาคประชาชนต้องให้ความร่วมมือกับหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง ดำเนินการตามกระบวนการขอขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ของชมพู่เพชรให้ครบทุกขั้นตอน ต้องร่วมขจัดปัญหาอุปสรรคและร่วมผลักดันให้การดำเนินการขอใช้ตราสัญลักษณ์สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ชมพู่เพชรประสบผล 2) ภาครัฐต้องมีการรณรงค์เพื่อสื่อสารให้เกษตรกรได้ตระหนักถึงประโยชน์จากการใช้ตราสัญลักษณ์ สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์