รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง การใช้สัญลักษณ์ภาพ ทศกัณฐ์ ในงานจิตรกรรมฝาผนังไทยสำหรับงานสื่อใหม่

Abstract

การศึกษาวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการใช้สัญลักษณ์ภาพ “ทศกัณฐ์” ในงาน โดยใช้แนวคิดเกี่ยวกับจิตรกรรมฝาผนังของไทย บทละครพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 1 เรื่อง “รามเกียรติ์” แนวทางการศึกษาเชิงสัญญะวิทยา แนวคิด เกี่ยวกับสัมพันธบททางการสื่อสาร แนวคิดเกี่ยวกับการสื่อสารด้วยภาพ แนวคิดเกี่ยวกับสื่อใหม่ และงานวิจัยทางการสื่อสาร 2 เรื่อง ได้แก่ การสื่อความหมายใน “การ์ตูนไทยพันธุ์ใหม่” และ การสื่อสารสัญลักษณ์ภาพ “มาร” ในงานจิตรกรรมฝาผนัง เป็นแนวทางในการศึกษา โดยอาศัยระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผ่านการวิเคราะห์ตัวบท โดยมุ่งศึกษาภาพจิตรกรรมฝาผนังไทย เรื่อง “รามเกียรติ์” ที่ปรากฏอยู่บริเวณรอบพระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม การศึกษาวิจัยมีดังนี้ 1) สัญลักษณ์ภาพ “ทศกัณฐ์” ที่ปรากฏอยู่ในงานจิตรกรรมฝาผนังปรากฏอยู่ใน 2 ลักษณะ ได้แก่ ยักษ์ทศกัณฐ์และร่างแปลง โดยภาพรวมสื่อถึงลักษณะของความร้ายกาจอหังการ สติปัญญาที่เฉลียวฉลาด และพละกําลังอันมหาศาลผ่าน “สัญญะ” ของรูปลักษณ์แห่งความเป็นยักษ์ที่ต้องอาศัยการตีความสัญลักษณ์ผ่านการเรียนรู้ร่วมกันของคนใน สังคม ซึ่งมีการปลูกฝังคุณค่าของความดีงามโดยเน้นย้ําคติที่ว่า “ธรรมะย่อมชนะอธรรม” เสมอ ทั้งนี้ ภาพสัญลักษณ์ หลักได้แก่ 10 พักตร์ 20 กร กายสีเขียวเข้ม โดยมีสัญลักษณ์ภาษา ท่าทางที่สื่อแสดงถึงความเป็นยักษ์เจ้าชู้และจอมอุบาย 2)วิธีการสื่อความหมายเกี่ยวกับบุคลิกลักษณะของ“ทศกัณฐ์” ที่ปรากฏในงานจิตรกรรม ฝาผนังรอบพระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดารามนั้นแบ่งออกได้เป็น 4 วิธีได้แก่ 1) การใช้คํา บรรยายเหตุการณ์ในเรื่องกํากับความหมายของภาพ 2) การสร้างสัมพันธบท 3) การใช้สัญลักษณ์ เชิงลดรูปที่ขึ้นต่อบริบท 4) การสร้างความเป็นคู่ตรงข้าม 3) แนวทางการนําสัญลักษณ์ภาพ “ทศกัณฐ์” ไปใช้ในบริบทของสื่อใหม่ประกอบด้วย 1) การนําภาษาทางเทคนิคการถ่ายภาพและงานทางคอมพิวเตอร์กราฟฟิกมาประยุกต์ใช้ 2) การบูรณา การงานคอมพิวเตอร์กราฟฟิกเพื่อให้งานภาพจิตรกรรมเคลื่อนไหว 3) การผสมผสานกันระหว่าง รูปแบบการนําาเสนอแบบสากลเนื้อหาที่เป็นกับวัฒนธรรมท้องถิ่นของไทย