ภาวะผู้ตามกับการเคลื่อนไหวทางสังคมของภาคประชาสังคมไทย

Abstract

การศึกษาภาวะผู้ตามในมิติของการเคลื่อนไหวทางสังคมของภาคประชาสังคมไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาการก่อรูปทางความคิดและพลวัตรของภาวะผู้ตามในภาคประชาสังคมไทยในการเคลื่อนไหวทางสังคมไทย 2) เพื่อศึกษารูปแบบการตามแบบของไทย 3) เพื่อศึกษาอำนาจนำของผู้ตามที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางสังคม เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยการศึกษาจากเอกสาร วิเคราะห์ทฤษฎีเชิงวิพากษ์และการสัมภาษณ์เชิงลึกแบบ Purposive จำนวน 20 คน พบว่า การก่อรูปทางความคิดและพัฒนาการของภาวะผู้ตามเป็นการเผยตัวและการปรากฏตัวขึ้นของ นักกิจกรรมในช่วงการเคลื่อนไหวทางการเมืองช่วงต่างๆที่มีรากฐานมาจากแนวความคิดเชิงอุดมการณ์ในการเป็นการเมืองภาคประชาชน โดยรูปแบบพลวัตรภาวะการตามแบบไทยนั้น กลุ่มคนที่เคยร่วมชุมนุมยังอยู่และมีการติดต่อประสานงานและสื่อสารข้อมูลกันผ่านช่องทาง Social Media แทน นอกจากนี้ รูปแบบการตามแบบของภาคประชาสังคมไทยมีลักษณะเป็นการตามแบบชักใยอยู่เบื้องหลังที่สามารถชี้นำแกนนำได้ ซึ่งผู้ตามแบบไทยนี้จะมีลักษณะความเป็นผู้นำทางความคิดและเป็นผู้นำตนเอง มีความพร้อม มีศักยภาพ มีอิสระ อนึ่ง อำนาจนำของผู้ตามเกิดจากจิตใจที่เด่นชัดของผู้ตาม และกุญแจสู่ความเป็นแกนนำที่ดีก็คือการมีประสิทธิภาพสูงของผู้ตาม เป็นการสนับสนุนอย่างแรงหรือการยืนหยัดเพื่อต่อสู้ร่วมกับแกนนำและเดินไปด้วยกัน ซึ่งเป็นผลลัพธ์ของผู้ตาม(Followership Outcomes) ที่ทำงานสอดประสานกัน ทั้งนี้มวลชนมีพฤติกรรมการรวมหมู่แบบใหม่ ไม่ยึดติดแกนนำและเป็นการตามแบบเบื้องหลัง คนเหล่านี้ทำหน้าที่ต่าง ๆ กันตามศักยภาพหรือทุนเดิมทางสังคมของตนเอง ความกล้าของผู้ตามทำให้ผู้ตามมีอำนาจนำในตัวเอง ความพร้อมและความกล้าเหล่านี้ทำให้สามารถผลักดันและชักนำทางความคิดต่อแกนนำได้