ศักยภาพในการพัฒนาธุรกิจการเกษตรประเภทไม้ตัดดอกของไทยและจีน : ศึกษาเชิงเปรียบเทียบ

Abstract

การศึกษาเรื่องศักยภาพในการพัฒนาธุรกิจการเกษตรประเภทไม้ตัดดอกของไทยและจีน ศึกษาเชิงเปรียบเทียบ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาการการผลิตและการจำหน่ายไม้ตัดดอกของไทยและจีน ก่อนมีข้อตกลง ACFTA เพื่อศึกษาและวิเคราะห์ศักยภาพการพัฒนาการผลิตและการจำหน่ายไม้ตัดดอกของไทยและจีน หลังมีข้อตกลง ACFTA และเพื่อศึกษาและวิเคราะห์แนวโน้มศักยภาพการผลิตและการจาหน่ายไม้ตัดดอกของไทยและจีน การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพที่ใช้การศึกษาแบบการวิจัยเอกสารด้วยการค้นคว้ารวบรวมข้อมูลจากหนังสือ วารสาร บทความวิชาการ สื่อออนไลน์ และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และใช้การวิเคราะห์ข้อมูลแบบเชิงพรรณนาด้วยการนำข้อมูลที่ได้จากการวิจัยเอกสารมาจัดลำดับความสำคัญของแต่ละประเด็นให้มีความเชื่อมโยง และมีความเป็นเหตุเป็นผลซึ่งกันและกัน ผลการวิจัยพบว่า จุดแข็งของอุตสาหกรรมไม้ตัดดอกของสาธารณรัฐประชาชนจีน ได้แก่ (1) พื้นที่มีขนาดใหญ่ สามารถแบ่งพื้นที่แต่ละมณฑลที่มีศักยภาพในการปลูกไม้ตัดดอกในพันธุ์ที่เหมาะสมได้ และสามารถพัฒนาคลัสเตอร์ (Cluster) ไม้ดอกขึ้นได้ในหลายๆ พื้นที่ อาทิเช่น มณฑลยูนนานที่เมืองโต้วหนาน ซึ่งเป็นศูนย์กลางการผลิตและการค้าส่งไม้ตัดดอกอันดับหนึ่งของประเทศ มณฑลกวางตุ้ง และมณฑลกว่างซีที่กำลังพัฒนาให้เป็นแหล่งผลิตไม้ตัดดอกที่สำคัญของประเทศ (2) สภาพภูมิอากาศมีความหนาวเย็น ฤดูร้อนไม่ร้อนจัด ฤดูหนาวไม่หนาวจัด สามารถปลูกไม้ดอกเมืองหนาวได้หลากหลายชนิด (3) แรงงานมีราคาถูก มีความอดทนและมีจำนวนมาก (4) ภาครัฐให้การสนับสนุน ส่งเสริม และพัฒนาอุตสาหกรรมไม้ตัดดอกอย่างต่อเนื่อง ทั้งการออกนโยบายส่งเสริมการผลิตในประเทศ การร่วมทุนกับบริษัทต่างชาติที่มีความชำนาญทางเทคโนโลยีในอุตสาหกรรมไม้ตัดดอก โดยเฉพาะประเทศเนเธอร์แลนด์ อิสราเอล เป็นต้น การร่วมทุนในโครงการต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการผลิตไม้ตัดดอก การแลกเปลี่ยนเทคโนโลยีการผลิต การวิจัยและพัฒนาการผลิต การส่งเสริมให้เอกชนจีนออกไปลงทุนต่างประเทศ รวมถึงการพัฒนาระบบขนส่ง โดยเฉพาะรถไฟความเร็วสูง เพื่อใช้เป็นเส้นทางคมนาคมที่จะเชื่อมต่อไปยังภูมิภาคต่างๆ เพื่อประหยัดเวลาในการขนส่งได้มากขึ้น ขณะที่จุดอ่อนของอุตสาหกรรมไม้ตัดดอกของจีน คือ (1) มาตรฐานของสินค้าภายใต้แบรนด์ Made in China ซึ่งค่านิยมของคนส่วนใหญ่ยังไม่ให้การยอมรับ หรือมีคุณภาพ ความน่าเชื่อถือ และความโปร่งใสที่ยังไม่สามารถเทียบเท่าทางยุโรปได้ (2) ผู้ประกอบการส่วนใหญ่ยังเป็นเกษตรกรรายย่อยที่ยังขาดทักษะในการพัฒนาเทคโนโลยีการผลิต ขาดข้อมูลด้านการตลาด สำหรับจุดแข็งของอุตสาหกรรมไม้ตัดดอกของไทย คือ (1) การผลิตกล้วยไม้ตัดดอก ซึ่งประเทศไทยเป็นประเทศผู้ผลิตกล้วยไม้ตัดดอกที่มีศักยภาพมากที่สุดในโลก นอกจากนี้ไทยยังสามารถปลูกไม้ตัดดอกเมืองร้อนได้หลากหลายชนิดมากกว่าจีน (2) เกษตรกรไทยมีความสามารถในการพัฒนาสายพันธุ์ไม้ตัดดอก ส่งผลให้มักจะมีไม้ตัดดอกชนิดใหม่ๆ เกิดขึ้นเสมอ สามารถพัฒนาจนนำไปสู่การส่งออกได้ ขณะที่จุดอ่อนของอุตสาหกรรมไม้ตัดดอกของไทย ได้แก่ (1) พื้นที่ที่มีความเหมาะสมในการปลูกไม้ตัดดอกมีจำกัด บางพื้นที่มีอากาศที่ไม่เอื้ออานวยในการปลูก ยกตัวอย่างเช่น ภาคเหนือ ภาคใต้ เหมาะสำหรับปลูกไม้ดอกเมืองหนาว ซึ่งผลผลิตที่ได้ก็ยังไม่สามารถเทียบเท่าจีนได้ เนื่องจากสภาพภูมิประเทศและภูมิอากาศที่แตกต่างกัน ภาคกลางเหมาะสำหรับปลูกไม้ดอกเมืองร้อน เป็นต้น (2) แรงงานมีราคาแพง ไม่ค่อยมีคุณภาพ และมีจำนวนน้อย (3) การบริหารจัดการของภาครัฐยังไม่สามารถเทียบเท่าจีนได้ เนื่องจากยังให้การสนับสนุนและพัฒนาที่ไม่ต่อเนื่องและไม่เอาจริงเอาจังมากพอ มีเพียงภาคเอกชนที่พยายามผลักดันให้อุตสาหกรรมไม้ตัดดอกของไทยขับเคลื่อนต่อไป โดยการคิดค้นและพัฒนาผสมสายพันธุ์ไม้ดอกชนิดต่างๆ เพื่อเป็นทางเลือกใหม่ๆ ในการส่งออกไปยังต่างประเทศ กล่าวโดยสรุป จีนมีศักยภาพในการพัฒนาธุรกิจการเกษตรประเภทไม้ตัดดอกได้ดีกว่าไทย เนื่องจากระบบเศรษฐกิจที่มีลักษณะเป็นสังคมนิยมการตลาด โดยภาครัฐจะออกนโยบายหรือมาตรการต่างๆ เพื่อพัฒนาอุตสาหกรรมไม้ตัดดอกมาอย่างต่อเนื่องและชัดเจน แต่สำหรับไทยมีระบบเศรษฐกิจแบบเสรีนิยมที่ภาครัฐจะไม่ค่อยให้ความสำคัญ แต่กลับเป็นภาคเอกชนของไทยที่มีความตื่นตัวในการพัฒนามากกว่า เพื่อขับเคลื่อนให้อุตสาหกรรมไม้ตัดดอกของไทย ซึ่งไม่เพียงแค่กล้วยไม้ชนิดเดียว แต่มีความพยายามที่จะพัฒนาและค้นหาไม้ตัดดอกชนิดใหม่ๆ ให้เป็นที่ยอมรับในระดับโลกต่อไป