ข้าวกับบทบาทสหกรณ์การเกษตรในกลุ่มจังหวัดร้อยแก่นสารสินธุ์ที่พึงประสงค์

Abstract

ดุษฎีนิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาบทบาทของสหกรณ์การเกษตรในการจัดการเรื่องข้าวของกลุ่มจังหวัดร้อยแก่นสารสินธุ์ และเพื่อศึกษาปัญหา อุปสรรค และปัจจัยสู่ความสำเร็จของสหกรณ์การเกษตรในการจัดการเรื่องข้าวในกลุ่มจังหวัดร้อยแก่นสารสินธุ์ ผลการศึกษา พบว่า สหกรณ์การเกษตรมีบทบาทในการดำเนินงานที่เกี่ยวกับสมาชิกสหกรณ์ตั้งแต่การให้สินเชื่อเพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการเพาะปลูกข้าว ตั้งแต่ เมล็ดพันธุ์ การเตรียมแปลง การจ้างดำนา ซื้อปุ๋ยและยาฆ่าแมลง ค่าใช้จ่ายในการเก็บเกี่ยว ตลอดจนมีบทบาทเช่นเดียวกับพ่อค้าคนกลางในการรับซื้อข้าวเปลือกจากสมาชิก โดยสหกรณ์จะรับซื้อตามราคาตลาดซึ่งอาจเท่ากับพ่อค้าคนกลางหรือสูงกว่า โดยมีการชั่งตวงวัดที่ยุติธรรม ไม่เอารัดเอาเปรียบ โดยสหกรณ์การเกษตรบางแห่งมีการแปรรูปข้าวเปลือกเป็นข้าวสาร เพื่อจำหน่ายทั้งในและต่างประเทศ ซึ่งเป็นการช่วยเหลือสมาชิกสหกรณ์ไม่ให้ขายข้าวในราคาที่ต่ำกว่าความเป็นจริง และเมื่อมีกำไรสหกรณ์จะมีการจ่ายเงินเฉลี่ยคืนปันผล และจัดสวัสดิการแก่สมาชิกเมื่อสิ้นปีทางบัญชี แต่อย่างไรก็ตามสหกรณ์การเกษตรประสบปัญหาอุปสรรคในการจัดการเรื่องข้าว ได้แก่ การขาดแคลนเงินทุนในการรับซื้อข้าวเปลือกที่จะต้องมีการใช้เป็นจำนวนมาก การขาดวัสดุอุปกรณ์ที่จำเป็นในการรับซื้อข้าวเปลือกรวมทั้งการแปรรูปเป็นข้าวสาร ความไม่พร้อมของบุคลากรของสหกรณ์ทั้งสมาชิก คณะกรรมการและเจ้าหน้าที่ ในเรื่องความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับอุดมการณ์ หลักการ วิธีการสหกรณ์ ตลอดจน บทบาทหน้าที่ในการบริหารจัดการ ซึ่งทาให้สมาชิกไม่นาข้าวเปลือกมาจำหน่ายให้สหกรณ์ คณะกรรมการและเจ้าหน้าที่ไม่สามารถบริหารงานและดำเนินธุรกิจตลาดข้าวได้เท่าทันกับผู้ประกอบการ พ่อค้าคนกลาง ภาคเอกชน ทาให้การดำเนินงานไม่มีประสิทธิภาพ ปัญหาจากผลกระทบจากโครงการรับจำนาข้าวของรัฐบาล ที่ทำให้เกษตรกรไม่ได้รับเงินค่าจำนำข้าวเปลือก ปัญหา อุปสรรคเกี่ยวกับพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ. 2542 เช่น มาตรา 50 เกี่ยวกับวาระการดำรงตำแหน่งของกรรมการที่อยู่ในตำแหน่งไม่เกินสองวาระๆละสองปี ซึ่งทำให้กรรมการปฏิบัติงานไม่ต่อเนื่อง ส่วนปัจจัยสู่ความสำเร็จของสหกรณ์การเกษตรในการจัดการเรื่องข้าว ได้แก่ รัฐบาลควรให้การอุดหนุนวัสดุอุปกรณ์ทางการตลาดแก่สหกรณ์การเกษตร เช่น ฉางข้าว ลานตาก เครื่องชั่ง โรงสี และอื่นๆ เพื่อใช้ในการรับซื้อข้าวเปลือกจากสมาชิกสหกรณ์และเกษตรกรทั่วไป การให้เงินอุดหนุนแก่สหกรณ์การเกษตรที่มีความพร้อมเพื่อสร้างโรงสีข้าวเพื่อแปรรูปข้าวเปลือกเป็นข้าวสารเพื่อเพิ่มมูลค่า การให้เงินกู้ดอกเบี้ยต่ำแก่สหกรณ์การเกษตรเพื่อเป็นทุนในการรับซื้อข้าวเปลือก การให้ความรู้ด้านสหกรณ์ บทบาทหน้าที่ แก่สมาชิกสหกรณ์ คณะกรรมการดำเนินการ และเจ้าหน้าที่สหกรณ์ มีการแก้ไขพระราชบัญญัติสหกรณ์ทั้งฉบับเพื่อให้สามารถนำไปใช้ในการดำเนินงานกับสหกรณ์ทุกประเภทและทันกับสภาวการณ์ทางเศรษฐกิจและสังคมในปัจจุบันที่เปลี่ยนแปลงไป มีการจัดตั้งวิทยาลัยการสหกรณ์ขึ้นในแต่ละภาคเพื่อทำหน้าที่ในการให้ความรู้แก่บุคลากร แก่สหกรณ์อย่างทั่วถึง มีการปรับปรุงรูปแบบการบริหารงานของกรมส่งเสริมสหกรณ์ ให้ยกฐานะเป็นหน่วยงานระดับชาติ หรือกระทรวงการสหกรณ์ เนื่องจากงานสหกรณ์เป็นงานที่คาบเกี่ยวกันหลายกระทรวง และให้เกิดความเป็นเอกภาพในการปฏิบัติงาน มีการจัดตั้งธนาคารสหกรณ์เป็นการเฉพาะเพื่อรับฝากเงินจากสหกรณ์และบุคคลทั่วไป รวมทั้งการให้เงินกู้แก่สหกรณ์ทั้งระบบทุกประเภท