ปัญหาทางกฎหมายในการขอหมายจับและดุลพินิจในการออกหมายจับของไทย

Abstract

“หมายจับ” กฎหมายบัญญัติไว้ตามประมวลวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 66 วรรคที่สอง ว่า “ถ้าบุคคลนั้น ไม่มีที่อยู่เป็นหลักแหล่ง หรือไม่มาตามหมายเรียกหรือตามนัดโดยไม่มีข้อแก้ตัวอันควร ให้สันนิษฐานว่าบุคคลนั้นจะหลบหนี” แต่กฎหมายใช้คำว่า “หรือ” หมายความว่า เข้าเพียงข้อสันนิษฐานข้อใดข้อหนึ่งก็เพียงพอที่จะถือว่าหลบหนี ที่กฎหมายบัญญัติไว้เช่นนี้ เพื่อให้การสอบสวนดำเนินไปได้ มิเช่นนั้นแล้วคนที่มีที่อยู่เป็นหลักแหล่งจะถูกออกหมายจับไม่ได้เลย ซึ่งขัดต่อเหตุผล การมีที่อยู่เป็นหลักแหล่งจึงไม่ได้หมายความว่าใช้เป็นข้ออ้างที่จะไม่ไปตามหมายเรียกของตำรวจได้ เมื่อไม่ไป ตำรวจก็สามารถขอศาลออกหมายจับซึ่งเมื่อเข้าเหตุ ศาลก็ใช้ดุลพินิจออกหมายจับได้ ความหมายของ “ดุลพินิจ” หรือ “ดุลยพินิจ” ในพจนานุกรมไทย คือ การพิจารณาอย่าง ละเอียดหรือวินิจฉัย ที่เห็นสมควร ดุลพินิจในการออกหมายจับหรือตัดสินอรรถคดีต้องประกอบด้วย ความรู้เกี่ยวกับข้อกฎหมายตามประเภทคดี จรรยาวิชาชีพหรือหน้าที่ และความเข้าใจอย่างถูกต้องใน การตัด สินใจกับทุกข้อพิพาทบนพื้นฐานนี้ได้ ความเป็นอิสระของดุลพินิจจก็ต้องยืนอยู่บนความยุติธรรมด้วย แตยังมีความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนเกี่ยวกับองค์กรที่ใช้ดุลพินิจไร้ขอบเขต การตีความให้แคบหรือขยายอำนาจออกไปวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ ผู้วิจัยจึงขอเสนอแนวทางปฏิบัติและเพิ่มเติมความชัดเจนในกฎหมายนิยามศัพท์ ตัวอย่างพฤติการณ์ในการใช้ประกอบดุลพินิจ ที่เป็นบรรทัดฐานเดียวกันทั้งในส่วนของพนักงานตำรวจในการขอออกหมายและศาลในการอนุมัติการออกหมายจับเพื่อประโยชน์ในการ ดำเนินกระบวนการยุติธรรมได้รวดเร็วและเป็นธรรมต่อผู้ต้องหาและผู้เสียหายอันจะเป็นประชาชนหรือรัฐ