โครงการวิจัยเรื่อง ใคร ๆ ก็มีบ้านได้: Politics ของอริสโตเติลกับสิทธิที่จะมีที่อยู่อาศัย

Abstract

งานชิ้นนี้ต้องการที่จะตอบคำถามที่ว่า “ความคิดของ Aristotle สามารถเป็นรากฐานให้กับสิทธิที่จะมีที่อยู่อาศัย (right to housing) ได้อย่างไร” จากการวิเคราะห์งาน Politics ของ Aristotle เป็นหลัก และยังได้วิเคราะห์ Physics และ Nichomachean Ethics เพิ่มเติม ซึ่งพบว่าความคิดเรื่องของครัวเรือน (household) ธรรมชาติ (nature) และมิตรภาพ (friendship) ของ Aristotle สามารถเป็นรากฐานให้กับสิทธิที่จะมีที่อยู่อาศัยได้ โดยเริ่มจากเมืองเป็นเรื่องธรรมชาติ และครัวเรือนเป็นพื้นฐานของเมือง ซึ่งเมืองทำหน้าที่ให้ผู้คนที่อยู่ในเมืองนั้นสามารถแสวงหาชีวิตที่ดีที่ตนปรารถนาได้ นอกจากนี้นัยยะของบ้านเรือนใน Politics ยังสะท้อนให้เห็นถึงพันธะหน้าที่หรือเป้าหมายของสรรพสิ่งต่าง ๆ ที่ต่างมีเป้าหมายของตัวเองในฐานะที่สิ่งนั้นเป็นสิ่งนั้น หากสิ่งนั้นไม่สามารถบรรลุเป้าหมายตามธรรมชาติของตนได้ สิ่งนั้นก็จะไม่ใช่สิ่งนั้น กล่าวคือแต่ละสรรพสิ่งต่างดำรงอยู่โดยมีเป้าหมายของตัวเอง จุดหมายปลายทางของการปรากฎของแต่ละสรรพสิ่งนั้นจึงเป็นสิ่งที่สัมพันธ์กับธรรมชาติ โดยธรรมชาติเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการพัฒนาเพื่อไปสู่จุดหมายทางของแต่ละสรรพสิ่ง ในแง่นี้ธรรมชาติจึงเป็นตัวขับเคลื่อนให้สรรพสิ่งต่าง ๆ ไปสู่จุดหมายทางของสรรพสิ่งนั้น ๆ และเงื่อนไขที่จำเป็นเพื่อที่จะบรรลุชีวิตที่ดีได้ นั่นคือชุมชนทางการเมืองที่ดำรงอยู่บนฐานของธรรมชาติและมิตรภาพ ซึ่งต่างส่งเสริมให้เกิดกระบวนการเพื่อการพัฒนาชุมชนทางการเมืองให้สามารถบรรลุจุดมุ่งหมายปลายทางได้ การดำรงอยู่ของชุมชนทางการเมืองในฐานะชุมชนทางการเมืองจะเป็นเช่นนั้นได้ก็ต่อเมื่อชุมชนดังกล่าวสามารถบรรลุเป้าหมายทางธรรมชาติที่ตนถือกำหนดมาให้ได้ดังนั้นเมื่อชุมชนทางการเมืองคือเมือง และรากฐานของเมืองก็คือครัวเรือน ณ จุดนี้จึงสามารถนำคำอธิบายในส่วนนี้ของ Aristotle ในเรื่องความสำคัญของครัวเรือนบนความสัมพันธ์ระหว่างธรรมชาติและ มิตรภาพที่ต่างสนับสนุนความจำเป็นของการมีอยู่ของครัวเรือนที่เป็นเรื่องธรรมชาติของเมืองที่ต้องตอบสนองต่อจุดหมายปลายทางของเมือง นั่นคือการทำให้ผู้คนแสวงหาชีวิตที่ดีได้ ในแง่นี้ความคิดของ Aristotle จึงสามารถปรับมาใช้เพื่อตอกย้ำถึงความจำเป็นของการมีที่อยู่อาศัยในฐานะครัวเรือนที่เป็นพื้นฐานที่สำคัญของชุมชนทางการเมืองที่จะมอบชีวิตที่ดีเมื่อมาอยู่ร่วมกัน ในคำอธิบายตรงนี้จึงถือเป็นการสร้างรากฐานทางความคิดอย่างชอบธรรมสำหรับสิทธิที่จะมีที่อยู่อาศัยด้วยรากฐานทางความคิดของ Aristotle ดังนั้นความคิดของ Aristotle จึงสามารถเป็นรากฐานให้กับสิทธิที่จะมีที่อยู่อาศัยตามที่ได้อธิบายไปข้างต้น