พระราชบัญญัติวิชาชีพเภสัชกรรมของไทยในอนาคต

Abstract

การศึกษาในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ได้สาระสำคัญในพระราชบัญญัติวิชาชีพเภสัชกรรมในอนาคต 10 ปีข้างหน้าพร้อมมาตรการแนวทางในการนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ได้จริงเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณโดยแบ่งเป็น 4 การศึกษาคือ การศึกษาที่ 1 เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกและสนทนากลุ่มเพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญเป็น 3 กลุ่มคือกลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายและนักวิชาการ 5 คน กลุ่มตัวแทนสภาเภสัชกรรมและผู้ใช้กฎหมาย 5 คนและกลุ่มเภสัชกรผู้ประกอบวิชาชีพสาขาต่างๆ 6 คน การศึกษาที่ 2 เป็นการวิจัยเชิงปริมาณของเภสัชกรระดับปฏิบัติการ 399 คนและระดับหัวหน้างาน 30 คน การศึกษาที่ 3 เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกกับเภสัชกรระดับนโยบายผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมาย และการศึกษาที่ 4 เป็นการสนทนากลุ่ม 16 คนโดยเภสัชกรสาขาต่างๆและนักกฎหมาย เพื่อให้ได้ผลสรุปหลักการและสาระสำคัญในการปรับปรุงพระราชบัญญัติวิชาชีพเภสัชกรรมในอนาคต ผลการศึกษาที่ 1 พบว่าวิชาชีพเภสัชกรรมมีการพัฒนาบทบาทที่ต้องใช้ความรู้เฉพาะทางมากขึ้น และปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ได้แก่ เทคโนโลยีใหม่ด้านยาและการสื่อสาร กฎหมายยาและกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง กรรมการสภาเภสัชกรรมควรมาจากการเลือกตั้งมากกว่า และค่านิยามวิชาชีพควรมีการคัดกรองโรคเบื้องต้น ผลการศึกษาที่ 2 เภสัชกรมีผลความคิดเห็นอยู่ในระดับเห็นด้วยกับปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการประกอบวิชาชีพ ค่านิยามวิชาชีพในปัจจุบัน และเห็นด้วยกับสาระสาคัญในพระราชบัญญัติวิชาชีพเภสัชกรรมในปัจจุบันยกเว้นในหมวดกรรมการที่มาจากการเลือกตั้งเท่ากับโดยตำแหน่งอยู่ในระดับไม่แน่ใจ และความเห็นส่วนใหญ่ร้อยละ 92.7 เห็นควรมีไว้ซึ่งพระราชบัญญัติวิชาชีพ และเภสัชกรร้อยละ58.1 ยังไม่ควรแยกใบประกอบวิชาชีพเป็นสาขาต่างๆ สำหรับหมวดหน้าที่ของคณะกรรมการสภาวิชาชีพนั้นเภสัชกรมีความเห็นด้วยกับคณะอนุกรรมการจรรยาบรรณและสอบสวนควรเป็นอิสระจากกรรมการสภาฯ ในผลการศึกษาที่ 3 ผู้ให้ข้อมูลสำคัญเห็นว่านิยามควรปรับให้ครอบคลุมกับการประกอบวิชาชีพ และปรับให้มีคณะกรรมการจรรยาบรรณและสอบสวนแยกเป็นอิสระเพื่อความยุติธรรม ในผลการศึกษาที่ 4 ผู้เข้าร่วมสนทนากลุ่มสรุปว่าปัจจัยที่มีผลต่อการที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงบทบาทวิชาชีพได้แก่ เทคโนโลยีการสื่อสารกับการขายยา ความรู้ด้านเทคโนโลยีของยา เช่น ยาชีววัตถุ กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับวิชาชีพ นิยามวิชาชีพควรระบุให้ครอบคลุมกับหน้าที่ที่ปฏิบัติอยู่ การได้มาซึ่งกรรมการสภาเภสัชกรรมควรมีมาจากทุกสาขาวิชาชีพ มีนักกฎหมายที่เป็นเภสัชกร คุณสมบัตของการเข้าเป็นสมาชิกของชาวต่างชาติควรมีการฝึกอบรมที่ให้เข้าใจในระบบสุขภาพของประเทศไทยก่อนจะมีสิทธิสอบใบประกอบวิชาชีพ จากผลการศึกษาในการศึกษาที่ 1 ได้ผลสรุปของกลุ่มผู้ให้ข้อมูลทั้ง 3 กลุ่ม และผลการศึกษาที่ 2 มีความเห็นสอดคล้องกัน คือการประกอบวิชาชีพเภสัชกรรมในอนาคตจะต้องใช้ความรู้เฉพาะทางมากขึ้นในการทาบริบาลทางเภสัชกรรมต่อผู้ป่วย และปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการประกอบวิชาชีพที่สำคัญได้แก่ กฎหมายอาญาและกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้องนโยบายของรัฐบาล การค้าเสรีและการท่องเที่ยวซึ่งจะมีผลในการเคลื่อนย้ายของประชากรและบุคลากรสายวิชาชีพต่างๆในกลุ่มประเทศสมาชิก เทคโนโลยีสารสนเทศและความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีด้านยาต่างๆจะมีผลทำให้เภสัชกรจะต้องปรับตัว สำหรับพระราชบัญญัติวิชาชีพเภสัชกรรมนั้น ผลการวิจัยที่ 3 ได้ข้อเสนอแนะในการปรับปรุงพระราชบัญญัติวิชาชีพเภสัชกรรม และผลการวิจัยที่ 4ได้ผลสรุปออกมาว่านิยามวิชาชีพเภสัชกรรมในปัจจุบันมีความเหมาะสมแต่ควรมีการเพิ่มการคัดกรองโรคเบื้องต้นให้ครอบคลุมกับการประกอบวิชาชีพ และควรจัดเรียงข้อความให้กระชับชัดเจนไมึ่้าึ้อน สาหรับกรรมการสภาเภสัชกรรมนั้นควรปรับปรุงวิธีการเลือกตั้งและแต่งตั้งให้ได้ตัวแทนจากทุกสาขาวิชาชีพเภสัชกรรม และในการบริหารงานควรมีกรรมการจรรยาบรรณวิชาชีพและคณะกรรมการสอบสวนแยกอิสระจากคณะกรรมการสภาเภสัชกรรมเพื่อเป็นไปตามหลักของกฎหมายปกครอง