การศึกษาฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียก่อโรคบริเวณผิวหนังของสารสกัดตำรับยาพอกเกลื่อนฝี 7 ประการ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เพื่อศึกษาฤทธิ์ของสารสกัด 95% เอทานอลของตำรับยาพอกเกลื่อนฝี ๗ ประการ ประกอบด้วยสมุนไพร 5 ชนิดคือ กระเทียม ขิง หอมแดง พริกไทย และผักบุ้งทะเล ในการยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus aureus ATCC 12228, Pseudomonas aeruginosa ATCC 2578, Escherichia coli ATCC 25922 และ Streptococcus pyogenes ATCC 19615 โดยในขั้นแรกใช้วิธีagar well diffusion ในการทดสอบฤทธ์ิการยับยั้ง พบว่าสารสกัดตำรับยาพอกเกลื่อนฝี ๗ ประการยับยั้งเชื้อได้เพียง 2 ชนิด คือเชื้อ S. aureus และ S. pyogenes และสมุนไพรเดี่ยว 3 ชนิดได้แก่กระเทียม ขิง พริกไทย สามารถยับยั้งเชื้อ S. aureus และ S. pyogenes ได้ สารสกัดสมุนไพรไทยทุกชนิดยับยั้ง S. pyogenes ได้ มีเพียงสารสกัดกระเทียมที่ยับยั้ง E. coli ได้ ไม่พบสมุนไพรชนิดใดยับยั้งเชื้อ P. aeruginosa ได้ จากการทดลองพบว่าสารสกัดกระเทียมและสารสกัดพริกไทยยับยั้งเชื้อได้ดีกว่าสมุนไพรเดี่ยวที่เหลือ เมื่อทดสอบหาค่าความเข้มข้นต่ำสุดที่ยับยั้งการเจริญเติบโต (MIC) โดยวิธี broth microdilution ตำรับยาพอกเกลื่อนฝี ๗ ประการ มีค่า MIC ต่อเชื้อ S. aureus และ S. pyogenes เท่ากับ 2.5 และ 1.25 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร พบว่าฤทธ์ิของสารสกัดตำรับออกฤทธิ์ต่อเชื้อ S. aureus และ S. pyogenes ได้ดีโดยอยู่ในระหว่างค่า MIC ของสารสกัดสมุนไพรกระเทียมและพริกไทย ปรากฏการณ์ดังกล่าวน่าจะเกิดจากการหมักผสมของสมุนไพร ซึ่งอาจทำให้เกิดปฏิกิริยาของสารทุติยภูมิที่ถูกปลดปล่อยออกมาในสารสกัด ทำให้ฤทธ์ิในการยับยั้งเชื้อลดลง อย่างไรก็ตาม การเป็นตำรับอาจช่วยในการลดอาการระคายเคืองของสมุนไพรเดี่ยวได้เมื่อนำมาใช้กับผิวหนัง ดังนั้นจึงควรพัฒนายาตำรับนี้ต่อไปในรูปผลิตภัณฑ์ที่ทันสมัย