วาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์นโยบายการพัฒนาพลังงานแห่งชาติ : โครงการโรงไฟฟ้าถ่านหินกระบี่-เทพา

Abstract

วาทกรรมวิเคราะห์เชิงวิพากษ์นโยบายการพัฒนาพลังงานแห่งชาติ: โครงการโรงไฟฟ้าถ่านหินกระบี่-เทพา มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษากระบวนการกำหนดนโยบายด้านพลังงานของภาครัฐ ตามแผนพัฒนากำลังผลิตไฟฟ้าของประเทศไทย ในกรอบ 10 ปี 2) เพื่อวิเคราะห์ความขัดแย้งที่เกิดขึ้นจากภาคปฏิบัติของนโยบายทางด้านพลังงาน โดยใช้กรอบแนวคิดทางวาทกรรมเชิงวิพากษ์ 3) เพื่อนำเสนอแนวทางการบริหารจัดการ และกำหนดนโยบายด้านพลังงานของภาครัฐอย่างเหมาะสม โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ซึ่งอาศัยทฤษฎีแนววิพากษ์และใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกร่วมกับการสังเกตการณ์ผู้กำหนดนโยบาย ภาคประชาชน กลุ่มองค์กรเอกชนในพื้นที่ และกลุ่มนักวิชาการทั่วไป รวมทั้งองค์กรอิสระ ทั้งนี้ ผลการศึกษาพบว่า 1) กระบวนการกำหนดนโยบายด้านพลังงานของภาครัฐ ได้ใช้อำนาจของกลไกการบริหารแบบบนสู่ล่างในการกำหนดความต้องการการใช้ไฟฟ้า และความจำเป็นในการก่อสร้างโครงการโรงไฟฟ้าขนาดใหญ่ของประเทศ 2)เกิดความขัดแย้ง โดยเฉพาะผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชาชน ซึ่งสะท้อนให้เห็นภาคปฏิบัติของนโยบายที่ไม่ตรงกับปัญหาข้อเท็จจริงในพื้นที่ และนำไปสู่การเคลื่อนไหวต่อต้าน 3) พลังงานทางเลือกเป็นแนวทางการบริหารจัดการด้านพลังงานตามเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน และ 4) ควรสร้างความสมดุลระหว่างการพัฒนาทางเศรษฐกิจกับการรักษาสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศควบคู่กัน กรณีศึกษาโครงการก่อสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหินกระบี่-เทพาเกิดจุดแตกหักทางสังคมเมื่อความเห็นไม่ลงรอย ต่างฝ่ายต่างมีเหตุผลสนับสนุนในกลุ่มของตนเอง เข้าสู่พลวัตรแห่งการประท้วงเรียกร้องซึ่งไม่ใช่เป็นการทำเพื่อกลุ่มของตนเองหรือชุมชนเท่านั้น หากแต่เป็นการรณรงค์วาระแห่งชาติทางด้านพลังงานที่สำคัญของประเทศไทย