การกำกับดูแลกิจการโทรคมนาคม : กรณีศึกษาอุตสาหกรรมอินเทอร์เน็ตไทย

Abstract

ดุษฎีนิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ 3 ข้อ คือ 1) เพื่อศึกษาพัฒนาการและหลักเกณฑ์กำกับดูแลธุรกิจการสื่อสารและระบบอินเทอร์เน็ตในประเทศไทย 2) เพื่อศึกษาบทบาทของหน่วยงานกำกับดูแลกิจการ (Regulator) กิจการอินเทอร์เน็ตในประเทศไทย และ 3) เพื่อศึกษาปัญหาและอุปสรรคต่อการพัฒนาอุตสาหกรรมอินเทอร์เน็ตในประเทศไทย โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพศึกษาจากเอกสาร และการสัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้กำกับดูแล ผู้บริหารกิจการ และผู้ใช้บริการอินเทอร์เน็ต แล้วนำข้อมูลนั้นมาสังเคราะห์เนื้อหาตามวัตถุประสงค์ และแสดงผลในรูปของการบรรยายพรรณนาความ ผลของการศึกษาพบว่า 1) พัฒนาการอุตสาหกรรมและการก่อเกิดของหลักเกณฑ์การกำกับดูแลกิจการอินเทอร์เน็ตในประเทศไทยตั้งอยู่บนพื้นฐานที่รัฐต้องการพัฒนาประเทศให้สอดคล้องกับบริบทที่เปลี่ยนแปลงไปของเทคโนโลยีดิจิทัล (Digital Technology Startup) ซึ่งเป็นฐานเศรษฐกิจใหม่ที่สำคัญในการพัฒนาประเทศไปสู่เศรษฐกิจสมัยใหม่ 2) บทบาทของหน่วยงาน กำกับดูแลกิจการ (Regulator) กิจการอินเทอร์เน็ตในประเทศไทยมีรูปแบบของการกำกับที่เอื้อให้กลุ่มผลประโยชน์ ทำให้การกำกับดูแลกิจการในประเทศไทยมักจะก่อให้เกิดต้นทุนในการจัดสรรค่าเช่าทางเศรษฐกิจ (Economic and Economic Rent) เกิดขึ้นในการจัดสรรสิทธิ์นั้นในกลุ่มผลประโยชน์ระหว่างผู้มีอำนาจอนุมัติ (Regulator) กับผู้ขอใบอนุญาต (Operator) นโยบายซึ่งก่อให้ต้นทุนทางสังคม (Social Cost) เกิดขึ้นจากภาวะเงื่อนไขดังกล่าวนี้ และ 3) ปัญหาและอุปสรรคต่อการพัฒนาอุตสาหกรรมอินเทอร์เน็ตในประเทศไทย ได้แก่ นโยบายของรัฐบาลไม่สอดคล้องกับ ความต้องการของสังคม และนวัตกรรมที่เกิดจากการใช้อินเทอร์เน็ตมีค่อนข้างต่ำ ส่วนข้อเสนอแนะนั้น รัฐควรพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและบริการบรอดแบนด์ โดยส่งเสริมให้มีการแข่งขันในธุรกิจบริการบรอดแบนด์ บนพื้นฐานการแข่งขันเสรีและเป็นธรรม