สัญญลักษณ์ภาพที่สื่อการสอนเพื่อการไม่ดื่มสุราในภาพจิตรกรรมในจิตรกรรมฝาผนังโรงมหรสพทางวิญญาณ สวนโมกขพลาราม จังหวัดสุราษฎร์ธานี

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อให้เข้าใจถึงสัญลักษณ์ภาพ การถ่ายทอดความหมายและการตีความสัญลักษณ์ภาพที่สื่อการสอนเพื่อการไม่ดื่มสุราในภาพจิตรกรรมฝาผนัง โรงมหรสพทางวิญญาณ สวนโมกขพลาราม จังหวัดสุราษฎร์ธานี แนวคิดและทฤษฎีที่นำมา ใช้เป็นแนวทางในการเข้าสู่ปัญหานำวิจัยประกอบด้วยแนวคิดเกี่ยวกับจิตรกรรมฝาผนัง แนวคิดเรื่องการ์ตูน แนวทางการศึกษาเชิงสัญญาณศาสตร์ แบบจำลองการสื่อสารของ Jakobson การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์ภาพจิตรกรรมชุด “คุณของสุรา” ซึ่งมีเนื้อหาเกี่ยวกับการเตือนสติกษัตริย์ธรรมิกราชสัพพมิตต์ ในขณะที่จะลองชิมสุรา และชุด “ยายหัวดื้อ” เป็นการสั่งสอนเพื่อการไม่ดื่มสุรา ผลการศึกษาสัญลักษณ์ภาพ การถ่ายทอดความหมายและการตีความสัญลักษณ์ มีดังนี้ (1) มายาคติในภาพจิตรกรรมมีความเชื่อมโยงกับความเชื่อเรื่องเทพและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในศาสนาพราหมณ์ผ่านสัญลักษณ์การแปลงร่างของเทพเป็นพราหมณ์ (2) ความเป็นคู่ตรงข้ามหลักคือ ความมนุษย์ผู้ประเสริฐผู้มีสัมมาทิฏฐิกับคนบาปผู้มีมิจฉาทิฏฐิผ่านสัญลักษณ์ภาพการดื่มสุรา (3) ภาษาในรูปแบบคำบรรยายภาพจิตรกรรมมีบทบาทในการกำกับความหมายของภาษาภาพ (4) สัญลักษณ์ภาพจิตรกรรมที่มีบทบาทสำคัญในการเล่าเรื่องคือ การใช้เส้นสินเทาเพื่อทำหน้า ที่ในการแบ่งส่วนของภาพให้แยกไปจากส่วนอื่น และการใช้ศิรประภาเพื่อสื่อความเป็นเทพและกษัตริย์ (5) ภาษาท่าทางของเทพและกษัตริย์เป็นแบบนาฏลักษณ์ส่วนสามัญชนเป็นรูปที่มีลีลาท่าทางที่เป็นธรรมชาติใกล้เคียงกับชีวิตจริง (6) ลักษณะเรือนร่างที่เป็นมิจฉาทิฐิ สะท้อนผ่านความทุพพลภาพ ความชราภาพ และความเสื่อมโทรมของสังขาร (7) สีกายของเทพและกษัตริย์เน้นสีขาวเพื่อแสดงคุณค่าที่ดี ส่วนผู้ที่ดื่มสุราเน้นสีกายเข้มเพื่อแสดงคุณค่าที่ไม่ดีและขาดสติ