รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการวิจัย ผลของสารสกัดตำรับตรีผลาต่อการยับยั้งเอนไซม์ แพนครีเอติกคอเลสเตอรอล เอสเทอเรส

Abstract

ภาวะคอเลสเตอรอลในเลือดสูง เป็นสาเหตุหลักของโรคหลอดเลือดหัวใจ เอนไซม์แพนครี เอติกคอเลสเตอรอล เอสเทอเรส มีหน้าที่สําคัญในกระบวนการดูดซึมคอเลสเตอรอล โดยการปลดปล่อย คอเลสเตอรอลอิสระจากคอเลสเตอริลเอสเทอร์ ก่อนที่จะถูกขนส่งไปยังเซลล์ในร่างกาย การยับยั้ง เอนไซม์แพนครีเอติกคอเลสเตอรอล เอสเทอเรส จึงเป็นทางเลือกที่ดีในการควบคุมระดับคอเลสเตอรอลในเลือด ตรีผลาเป็นสูตรตํารับสมุนไพรของไทยตั้งแต่สมัยโบราณที่ถูกใช้ในการรักษาโรคอย่าง แพร่หลาย ตํารับตรีผลาประกอบไปด้วยผลของพืชสมุนไพร 3 ชนิด คือ สมอพิเภก สมอไทย และ มะขามป้อม มีการรายงานว่าตํารับตรีผลามีฤทธิ์ทางชีวภาพหลากหลาย เช่น ฤทธิ์ต้านมะเร็ง ฤทธิ์ด้าน เบาหวาน และฤทธิ์ลดคอเลสเตอรอลในเลือดเป็นต้น วัตถุประสงค์ในการศึกษาครั้งนี้คือการทดสอบผล ของสารสกัดชั้นน้ําของตํารับตรีผลา และตรีผลาสูตรดัดแปลงอีก 4 สูตร และอัตราส่วนของพืช สมุนไพร ในสูตรตํารับต่อการยับยั้งเอนไซม์แพนครีเอติกคอเลสเตอรอล เอสเทอเรส ปริมาณฟีนอลิ กรวม ปริมาณกรดแกลลิก และปริมาณแทนนิน ในการทดลองครั้งนี้แต่ละสูตรตํารับจะถูกสกัดสูตรละ 2 ซ้ํา คือ การสกัดครั้งที่ 1 และการสกัดครั้งที่ 2 ผลการทดลองพบว่าตรีผลาสูตรดัดแปลง 2 ซึ่งประกอบ ไปด้วยอัตราส่วนโดยน้ําหนักของสมอพิเภกมากที่สุด มีปริมาณฟีนอลิกรวมสูงที่สุดที่ 514.4 ± 5.1 ไมโครกรัมสมมูลของกรดแกลลิกต่อมิลลิกรัมสารสกัด สําหรับการสกัดครั้งที่ 1และ 516.3 ± 22.9 ไมโครกรัมสมมูลของกรดแกลลิกต่อมิลลิกรัมสารสกัด สําหรับการสกัดครั้งที่ 2 โดยมีสมอพิเภกเป็น สมุนไพรเดี่ยวที่มีปริมาณฟีนอลิกรวมมากที่สุด วิเคราะห์ปริมาณกรดแกลลิกโดยใช้เทคนิคเดนซิโทเมท ริกโครมาโทกราฟีผิวบาง ด้วยวัฏภาคเคลื่อนที่ที่ประกอบไปด้วย โทลูอีน เอทิลอะซีเตต เมทานอล กรด ฟอร์มิก ในอัตราส่วน 5:31.5:0.5 โดยปริมาตร และตรวจสอบที่ความยาวคลื่น 295 นาโนเมตร พบว่าสารสกัดชั้นน้ําของตรีผลาสูตรดัดแปลงดัดแปลง 5 ซึ่งมีอัตราส่วนของมะขามป้อมมากที่สุด มีปริมาณ เปอร์เซ็นต์กรดแกลลิกมากที่สุดที่ 2.42 ± 0.09 % สําหรับการสกัดครั้งที่ 1 และ 2.45 ± 0.09 % สําหรับ การสกัดครั้งที่ 2 โดยมีสมุนไพรเดี่ยวมะข้ามป้อมมีปริมาณแกลลิกสูงที่สุด ทดสอบปริมาณแทนนินโดย การตกตะกอนด้วยอัลบูมินและใช้เครื่องสเปกโทรโฟโตมิเตอร์ในการตรวจสอบ พบว่าสารสกัดชั้นน้ํา ของตรีผลาสูตรดัดแปลงดัดแปลง 4 มีปริมาณแทนนินสูงที่สุดโดยมีค่าเท่ากับ 83.5 ± 6.9 เปอร์เซ็นต์ สมมูลกรดแทนนิก สําหรับการสกัดครั้งที่ 1 และเท่ากับ 85.3 ± 3.4 เปอร์เซ็นต์สมมูลกรดแทนนิก สําหรับการสกัดครั้งที่ 2 ในขณะที่สารสกัดชั้นน้ําของตรีผลาสูตรดัดแปลง 3 ซึ่งมีอัตราส่วนของสมอ ไทยและมะขามป้อมสูงที่สุด กลับมีปริมาณแทนนินที่ต่ํากว่าสารสกัดชั้นน้ําของตรีผลาสูตรดัดแปลง 4 เอนไซม์แพนครีเอติกคอเลสเตอรอล เอสเทอเรสถูกยับยั้งน้อยกว่า 30 % ด้วยสารสกัดชั้นน้ําของตรีผลา และตรีผลาสูตรดัดแปลงที่ความเข้มข้น 1.0 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร โดยตรีผลาสูตรดัดแปลง 2 มีฤทธิ์ ยับยั้งเอนไซม์ได้สูงที่สุดที่ 21.9 ± 0.5 % สําหรับการสกัดครั้งที่ 1 และตรีผลาสูตร 1 มีฤทธิ์ยับยั้ง เอนไซม์ได้สูงที่สุดที่ 20.7 ± 0.2 % สําหรับการสกัดครั้งที่ 2 กล่าวโดยสรุปสารสกัดชั้นน้ําของตํารับตรี ผลาและตรีผลาสูตรดัดแปลง จัดเป็นตัวยับยั้งเอนไซม์แพนครีเอติกคอเลสเตอรอล เอสเทอเรสที่ไม่ดี มาก ปริมาณแทนนินและการยับยั้งเอนไซม์แพนครีเอติกคอเลสเตอรอล เอสเทอเรสของสูตรตํารับ มีแนวโน้มที่ไม่แน่นอนและไม่มีความสัมพันธ์กับอัตราส่วนของสมุนไพรแต่ละชนิดในสูตรตํารับ ในขณะที่ปริมาณฟีนอลิกรวมและปริมาณกรดแกลลิกมีผลต่ออัตราส่วนของพืชสมุนไพรในสูตรตํารับ อย่างชัดเจน อย่างไรก็ตามเพื่อเป็นการเข้าใจถึงกลไกของตรีผลาในการลดปริมาณคอเลสเตอรอลใน เลือด จึงควรมีการศึกษาเพิ่มเติมในอนาคต