รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการวิจัย ประติมากรรมร่วมสมัย : การศึกษาความเป็นเมืองในจังหวัดปทุมธานี

Abstract

ประติมากรรมร่วมสมัย : การศึกษาความเป็นเมืองในจังหวัดปทุมธานี เป็นการวิจัย เชิงสร้างสรรค์ ศิลปะ เพื่อค้นหาความเป็นไปได้ในการถ่ายทอดจินตภาพของความเป็นมนุษย์ของผู้คนที่อาศัยอยู่ใ นจังหวัดปทุมธานีผ่านผลงานประติมากรรม โดยทำการศึกษาข้อมูลภาคเอกสารที่เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ด้านนการพัฒนามาสู่ความเป็นเมืองของจังหวัดปทุมธานี รวมถึงการศึกษาภาคสนามจากพื้นที่ 4 อำ เภอคือ อำเภอคลองหลวง, อำเภอลำลูกกา, อำเภอเมืองปทุมธานี และอำเภอลาดหลุมแก้วซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีโรงงานอุตสาหกรรมตั้งอยู่มากกว่าร้อยละ 10 ประกอบกับการสัมภาษณ์กลุ่มผู้ให้ข้อมูลจำนวนอำเภอละไม่เกิน 3 คนการศึกษาภาคเอกสารพบวา่ ความเป็นเมืองของจังหวัดปทุมธานีนั้นไม่ได้เกิดขึ้นจากการขยายตวัของความเจริญจากกรุงเทพมหานครเพียงอย่างเดียว แต่มีปัจจัยสำคัญที่สามารถสืบย้อนไปได้ 2 ช่วงเวลาคือ ช่วงที่ 1 ในรัชกาลที่ 4-5 ประเทศไทยมีความต้องการข้าวเพื่อเป็นสินค้าส่งออกมากขึ้น ซึ่งสืบเนื่องมาจากสนธิสัญญาเบาวริ่ง ทำให้เกิดการขุดคลองและปรับปรุงพื้นที่ทุ่งหลวงเพื่อใช้เป็นที่ทำนา ส่งผลใหมี้การริเริ่มใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย ในภาคการเกษตร และมีผู้คนอพยพเข้ามาอาศยั อย่เูป็นจำนวนมากขึ้น และช่วงที่ 2 ภายหลังการเปลี่ยนการปกครอง พ.ศ. 2475 ประเทศไทยมีนโยบายส่งเสริมด้านอุตสาหกรรมมากขึ้น ซึ่งได้รับการสนับสนุนด้านเงินทุนและองค์ ความรู้จากประเทศสหรัฐอเมริกา ส่งผลให้ในปี พ.ศ. 2504เกิดเป็นแผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติฉบับแรกขึ้น และทำให้เศรษฐกิจแบบทุนนิยมอุตสาหกรรมเติบโตและแพร่กระจายออกไป จังหวัดปทุมธานีเป็นจังหวัดที่มีความอุดมสมบูรณ์ทางทรัพยากร อยู่ใกล้เมืองหลวง มีเส้นการคมนาคมที่สะดวกทั้งทางบก ทางน้ำและทางอากาศ จึงเป็นปัจจยั สำคัญทำให้จังหวัดปทุมธานีกลายมาเป็นแหล่งงานและที่อยู่อาศัยซึ่งทำให้มีความเป็นเมืองมากขึ้นเป็นลำดับมาจนถึงปัจจุบนัการศึกษาภาคสนามพบว่า ผู้ให้สัมภาษณ์ทั้งหมดรับรู้ถึงความเปลี่ยนแปลงด้านความเจริญและความเป็นเมืองที่กำลังเกิดขึ้นกับพื้นที่ที่พวกเขาอาศัยอยู่ ข้อมูลที่ได้รับจากการสัมภาษณ์จึงเป็นลักษณะของความเป็นห่วงและความกังวลกับการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ที่จะทำให้ความดีงามและวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมสูญหายไป และจะสร้างให้เกิดปัญหาสังคมในด้านต่าง ๆ ตามมา หลายชุมชนที่ได้ลงพื้นที่ก็พบความพยายามในการแก้ปัญหากันเองภายในชุมชน ผ่านการทำกิจกรรมเพื่อใช้สร้างเครือข่ายของผู้คนที่อาศัยที่ได้รับสู่การสร้างสรร์ผู้วิจัยสนใจในลักษณะที่ยังเป็นพื้นที่ก้ำกึ่งอยู่ระหว่างสังคมชนบทแบบเกษตรกับสังคมเมืองสมัยใหม่ของจังหวัดปทุมธานี การปะทะกัน ระหว่างสองขั้วตรงข้ามทำให้เกิดความแปลกแยกขึ้นระหว่างผู้คนกับพื้นที่ และส่งต่อไปถึงกลุ่มผู้อาศยั เก่าและกลุ่มผู้อาศัยใหม่ ในภาพรวมของปรากฎการณ์ทั้งหมดนี้ได้บ่งบอกถึงความเป็นมนุษยที่อยู่ร่วมกันเป็นหน่วย แต่ไร้ทิศทางและไม่มีความมั่นคง จึงเกิดเป็นแนวทางในการสร้างสรรคที่ต้องการเชื้อเชิญให้ผู้ชมได้ตั้งคำถามและพิจารณาถึงการดำรงอยู่ร่วมกันผ่านผลงานประติมากรรม โดยเน้นไปที่กระบวนการประกอบสื่อวัสดุให้เกิดเป็นรูปทรงและการเลือกพื้นที่เฉพาะสำหรับนำเสนอผลงานสำหรับการใช้สื่วัสดุ อันได้แก่ ไม้อัดเคลือบฟิลม์ดำจานดินเผา ปูนซีเมนต ์และกระจก ทั้งหมดถูกนำมาประกอบเข้าร่วมกันโดยสร้างเป็นรูปทรงของโต๊ะสนามที่แสดงเฉพาะเส้นโครงสร้าง ที่มีสิ่งของอย่างจานดินเผาและกระจกวางอยู่ด้านบนอย่างกระจัดกระจายไม่เป็นกลุ่มก้อ นแต่ละหน่วยย่อยจะมีความคลา้ยคลึงกันแต่ดำรงอยู่อย่างไม่สัมพันธ์กัน ผลงานจะถูกนำไปติดตั้งที่โถงด้านหน้าของหอนิทรรศน์ปทุมธานี ซึ่งแต่เดิมเป็นศาลากลางประจำ จังหวัด ที่สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 6 โดยผู้วิจัยหวังว่าความหมายของสื่อวัสดุ รูปทรง วิธีการประกอบรูปทรงในผลงานประติมากรรม และความหมายของสถานที่ติดตั้งจะสามารถทำงานร่วมกัน เพื่อกระตุ้นให้เกิดการตั้งคำถามต่อชีวิตในปัจจุบันและอนาคตที่จะผู้คนในพื้นที่นี้จะต้องเผชิญต่อไปได้