การมีส่วนร่วมของประชาสังคมในการบริหารการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม โดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการมีส่วนร่วมของประชาสังคมที่ทําให้เกิด การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโดยการใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อพัฒนาข้อเสนอแนะด้านการมีส่วนร่วม ของประชาสังคม การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาชุมชนท่องเที่ยว 2 ชุมชน ได้แก่ เมืองโบราณอู่ทอง และตลาดสามชุกร้อยปีใช้วิธีการเก็บข้อมูลจากเอกสารจากแหล่งปฐมภูมิและ ทุติยภูมิและการสัมภาษณ์เชิงลึกโดยใช้คําถามปลายเปิด ผู้ให้ข้อมูลสําคัญ ประกอบด้วย 3 กลุ่ม ได้แก่ ภาครัฐส่วนกลาง ภาคองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และภาคประชาสังคม จํานวน 6 คน การวิเคราะห์ระดับการมีส่วนร่วมใช้แนวคิดบันไดระดับการมีส่วนร่วมของประชาชนของ อาร์สไตน์ (Arnstein, 1969) ผลการวิจัยในส่วนของเมืองโบราณอู่ทอง พบว่า มีลักษณะระดับการมีส่วนร่วมในระดับ บันไดขั้นที่ 3 - 5 เป็นหลัก กล่าวคือ ประชาชน ชุมชนในพื้นที่ท่องเที่ยว กลุ่มภาคประชาสังคม ชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนเมืองโบราณทวารวดีอู่ทองมีส่วนร่วมอย่างจํากัด เพราะมี ส่วนร่วมในบางเรื่องเท่านั้น การดําเนินการพัฒนาเมืองโบราณอู่ทองส่วนใหญ่ยังขับเคลื่อนโดย หน่วยงานภาครัฐ และองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (อพท.) อย่างไรก็ตามหน่วยงาน อพท. สนับสนุนให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการจัดการท่องเที่ยว ในส่วนของ ตลาดสามชุกร้อยปี พบว่า การมีส่วนร่วมของประชาชนและภาคประชาสังคม คือ คณะกรรมการ พัฒนาตลาดสามชุกอยู่ในระดับบันไดขั้นที่ 6 - 8 เป็นหลัก กล่าวคือ ประชาชนมีส่วนร่วมมากที่สุด มีส่วนร่วมในการวางแผน ตัดสินใจ และบริหารจัดการพื้นที่ท่องเที่ยวได้ด้วยตนเอง สามารถพัฒนา แหล่งท่องเที่ยวในชุมชนได้ตรงตามความต้องการที่เกิดจากชุมชนข้อเสนอแนะในการวิจัย คือ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นควรเข้ามามีส่วนร่วมให้มากขึ้น และควรให้ชุมชนเป็นผู้กําหนดนโยบายในการพัฒนาการท่องเที่ยวตลอดจนบริหารจัดการท่องเที่ยว เพื่อให้นโยบายมีความสอดคล้องกับปัญหาและความต้องการของชุมชน นอกจากนี้ควรเสริมสร้าง การมีส่วนร่วมในการท่องเที่ยวระหว่างชุมชนกับนักท่องเที่ยว และควรมีการสืบสานถ่ายทอด ภูมิปัญญาท้องถิ่นให้กับชุมชน นักท่องเที่ยวและคนรุ่นหลังต่อไป