วาทกรรมนโยบายประกันคุณภาพการศึกษาระดับอุดมศึกษาของสำนักงานรับรองมาตรฐานและประกันคุณภาพการศึกษา

Abstract

ดุษฎีนิพนธ์นี้ มีจุดประสงค์เพื่อศึกษา (1) เพื่อศึกษากระบวนการผลิตสร้างวาทกรรมนโยบายประกันคุณภาพการศึกษาระดับอุดมศึกษา (2) เพื่อศึกษาการใช้วาทกรรมโดยใช้ อำนาจและความรู้ ความเชี่ยวชาญเฉพาะในฐานะเป็นเครื่องมือในการบริหารนโยบายประกันคุณภาพการศึกษา (3) เพื่อศึกษาอิทธิพลของวาทกรรมนโยบายประกันคุณภาพการศึกษาที่ส่งผลต่อสถาบันอุดมศึกษา โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพเก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่มและการสังเกต จากการศึกษาพบว่า 1. นโยบายประกันคุณภาพการศึกษาระดับอุดมศึกษา ที่ดำเนินการโดยสำนักงานรับรองมาตรฐานะและการประกันคุณภาพการศึกษา (สมศ.) ถูกสร้างขึ้นด้วยกระบวนการสร้างปัญหาเชิงวาทกรรม 2. ในการบริหารนโยบายดังกล่าว ดำเนินการ ผ่านการใช้อำนาจ ความรู้และความเชี่ยวชาญเฉาะทางของผู้ที่อยู่ในแวดวงของการศึกษา ซึ่งผลของการศึกษาแสดงให้เห็นว่าอำนาจ ความรู้และความเชี่ยวชาญเฉพาะทางดังกล่าวมีอิทธิอย่างยิ่งในการสร้างความการประกันคุณภาพการศึกษากลายเป็นความจริงของสังคม 3. อิทธิพลของวาทกรรมนโยบายประกันคุณภาพการศึกษา ระดับอุดมศึกษาพบว่านโยบายประกันคุณภาพมิได้ส่งผลต่อคุณภาพการศึกษาอย่างแท้จริง ในทางตรงกันข้าม งานด้านประกันคุณภาพการศึกษาดังกล่าวเป็นการเพิ่มภาระงานให้กับอาจารย์ผู้รับผิดชอบ อีกทั้งนักศึกษาก็ไม่ได้มีคุณภาพตามเจตนารมณ์ของการประกันคุณภาพการศึกษาแต่อย่างใด ภายใต้การวิจัยนี้ ผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย เสนอว่า สมศ. ควรมีระบบฐานข้อมูลที่อานวยความสะดวกแก่ผู้ปฏิบัติ หรือฐานข้อมูลร่วมกันของหน่วยงานผู้ประเมินสถานศึกษา โดยวิธีนี้จะเป็นการลดการทำงานซ้าซ้อนได้ อีกทั้งควรมีการจำแนกประเภทของมหาวิทยาลัยหรือสภาบันอุดมศึกษา ทั้งนี้เพื่อให้สะดวกต่อการจัดการประกันคุณภาพของแต่ละมหาวิทยาแต่ละประเภท ซึ่งจะสามารถลดแรงเสียดทางหรือแรงต่อต้านจากผู้รับการประเมินได้เป็นอย่างดี